Według przekazów Jana z Czarnkowa i Jana Długosza, zamek został wzniesiony przez króla Kazimierza Wielkiego, w ramach budowy systemu obronnego granicy Królestwa Polskiego od strony Śląska. Po bezpotomnej śmierci króla Kazimierza warownia przeszła we władanie nowego króla Polski — Ludwika Węgierskiego, który w 1370 roku nadał ją księciu Władysławowi Opolczykowi. W 1379 roku książę przekazał Bobolice wraz zamkiem pochodzącemu z Węgier, Andrzejowi Schony.
Po śmierci króla Ludwik Andegaweńskiego w 1382 roku, jego sukcesorem do tronu polskiego została jego najmłodsza córka — Jadwiga. Podczas odbywającego się w 1383 roku zjazdu politycznego w Sieradzu, polska szlachta wystosowała postulat, mający na celu zobowiązanie przyszłej królowej Polski, do przywrócenia Królestwu Polskiemu zamków i miast wcześniej nadanych księciu Władysławowi Opolczykowi.
Jadwiga wstąpiła na polski tron w 1384 roku w wieku zaledwie 11 lat. Dwa lata później, bo już W 1386 roku bierze ślub z wielkim księciem litewskim Jagiełłą, który jeszcze w tym samym roku zostaje koronowany na króla Polski. Zobowiązanie Jadwigi do odzyskania zamku bobolickiego zostało spełnione w okolicach 1396 roku, przez nowego władcę.
Andrzejowi z Bobolic udało się bez szwanku przetrwać ten konflikt. Już podczas trwania wojny pomiędzy Władysławami, układa sobie poprawne stosunki z królem. W 1394 roku udało mu się otrzymać prawo do zarządzania swoimi majątkami według niemieckiego systemu prawnego. Jagiełło uznał tym samym własność Andrzeja do zamku Bobolice i zagwarantował sobie jego lojalność.
Andrzej ożenił się z bliżej nieznaną Małgorzatą, z którą miał córkę o imieniu Anna. W pewnym czasie stało się pewne, że Andrzej nie pozostawi po sobie żadnego męskiego potomka, z tego powodu, jego córka, podczas zaślubin ze Stanisławem Szafrańcem, otrzymała w wianie zamek Bobolice, wraz z licznymi okolicznymi dobrami.
W 1408 roku umiera Stanisław Szafraniec, pozostawiając po sobie niepełnoletniego wówczas syna, również Stanisława. Anna z Bobolic wyszła drugi raz za mąż, za Mściwoja z Wierzchowisk herbu Lis II. Rok później zostaje zawarte porozumienie pomiędzy młodym Stanisławem Szafrańcem z Młodziejowic, a jego matką i drugim mężem, zgodnie z którym, zamek Bobolice zostanie podzielony po połowie między Stanisławem, a jego matką, po osiągnięciu przez niego pełnoletności. Wkrótce, bo w 1413 roku, umiera również sam Andrzej z Bobolic, na którym zakończyło się istnienie rodu Schony de Barlabas herbu Amadej w linii męskiej.
Do ostatecznego przypieczętowania podziału ziem doszło w 1426 roku, kiedy to część zamku należącą do Anny z Bobolic przejmują jej dzieci z drugiego małżeństwa – Andrzej, Dorota, Anna, Elżbieta i Katarzyna, wraz z ich ojcem Mściwojem. Zgodnie z zapisem sądowym, obie strony miały podzielić się zamkiem po połowie, stając się tym samym własnością dwóch rodów. Prawomocność umowy została zakłócona w 1441 roku, kiedy to Andrzej z Wierzchowisk, syn Mściwoja, wraz z „trzydziestką szlachty i setką pomocników”, napadł zbrojnie na zamek i zrabował przyrodniemu bratu zboże oraz bydło. Spór zakończył się dopiero w roku 1445 roku, kiedy to Mściwój z synem Andrzejem sprzedali swoją połowę Piotrowi Szafrańcowi z Pieskowej Skały.
Wkrótce jednak, Piotr Szafraniec oddaje w zastaw Florianowi z Knyszyna herbu Jelita swoje dobra majątkowe, w tym zamek w Bobolicach. Długu najwidoczniej nie udało mu się spłacić, ponieważ w 1447 roku odsprzedał zamek Andrzejowi Tresce. Treska dokonuje rozbudowy zamku, powiększa jego część mieszkalną i zabudowania majdanu gospodarczego. W tym czasie charakter zamku zmienił się do roli punktu administracji okolicznych dóbr rodu Tresków. Budowla nadal pełniła znaczną rolę w perspektywie obronności Królestwa Polskiego, albowiem w roku 1456 zobowiązany był do wystawienia dwóch pieszych rycerzy na potrzeby wojenne.
W 1484 roku Andrzej Treska umiera, a jego synowie – Serafin i Jerzy, jeszcze w tym samym roku oddają Bobolice w zastaw, za 1000 florenów węgierskich, Andrzejowi Rzeszowskiemu herbu Półkozic. Niedługo później, ci sami bracia, musieli sprzedać zamek Andrzejowi, Janowi i Stanisławowi, synom Andrzeja Rzeszowskiego. W 1486 roku Rzeszowscy sprzedali zamek za 1600 florenów węgierskich Mikołajowi Krezie herbu Ostoja wraz z innymi włościami.
Mikołaj Kreza starszy zmarł w 1506 roku, wówczas właścicielem zamku został jego syn, również Mikołaj, mąż Anny Szafraniec herbu Starykoń. W okolicach 1560 roku zamek w Bobolicach zostaje przebudowany, tracąc przy tym swój średniowieczny charakter i zajmując rolę rezydencji rodzinnej. Krezowie najprawdopodobniej dostosowali zamek do warunków mieszkalnych, rozbudowując przede wszystkim te partie, które służyły wygodzie mieszkańców.
Po śmierci Mikołaja Krezy młodszego w 1567 roku, jego synowie w 1574 roku dokonali w Krakowie podziału dóbr rodzinnych. Zamek przypadł najstarszemu z synów, Janowi Krezie. Jan poślubił księżniczkę, Małgorzatę z rodu Sanguszków herbu własnego i planował rozbudować swoją rezydencję.
Plany zostały pokrzyżowane w grudniu 1587 roku, kiedy to pretendent do polskiego tronu, arcyksiążę Maksymilian III Habsburg, najechał na zamek bobolicki. Niektóre wzmianki opisują znaczne szkody, jakie doznał zamek podczas najazdu, choć publikacje naukowe wykluczają taki przebieg wydarzeń. W rzeczywistości zamek został poddany przez ówczesnych właścicieli, przez co udało mu się uniknąć ewentualnych szkód. W styczniu 1588 roku został ostatecznie odbity przez wojska hetmana Jana Zamoyskiego.
Jan Kreza mocno zadłużył cały swój majątek u Walentego Tęgoborskiego, Jana Kuczkowskiego, Stanisława Giebułtowskiego, Floriana Cieklińskiego i Mikołaja Silnickiego, którzy sprzedali w 1588 roku, zajęte ziemie wraz z zamkiem Bobolice, archidiakonowi, Stanisławowi Fogelwederowi. Fogelwederowie należeli do najznakomitszych rodzin na polskim dworze. Była to szwajcarska rodzina z miasta St. Gallen, która do Polski przybyła już w XV wieku. Wspomniany Stanisław Fogelweder, wszystkie swoje dobra przekazał bratankom – Andrzejowi, Justowi i Stanisławowi. Widocznie zamek bobolicki przypadł Stanisławowi, ponieważ w źródłach historycznych występuje jako dziedzic Bobolic. Fogelwederowie dokonują znacznej przebudowy Zamku Bobolice.
Bogusław Fogelweder zmarł w 1618 roku, pozostawiając po sobie dwójkę dzieci, Marcina oraz Annę. Choć zgodnie z zapisami historycznymi Marcin opisywany jest jako dziedzic Bobolic, ostatecznie zamek musiał przypaść Annie, a następnie trafił do rodziny Chodakowskich herbu Dołęga, w wyniku jej małżeństwa ze Stanisławem Chodakowskim. Stanisław Chodakowski i Anna Fogelweder pozostawili po sobie pięcioro potomków: synów Adama, Jana, Kazimierza i Bogusława oraz córkę, Konstancję Barbarę. W 1671 roku Konstancja pozwała swoich braci o należną jej część Bobolic.
W 1674 roku rodzeństwo ostatecznie dzieli majątek w taki sposób, że twierdza staje się własnością Bogusława Chodakowskiego. Bogusław ożenił się z Marią Magdaleną von Rauthen, z którą ma troje dzieci – Konstancję, Mikołaja i Jerzego. Ten stan rzeczy jeszcze bardziej komplikuje rodzinny podział majątku, z tego powodu rodzeństwo decyduje się wydzierżawić majątek Bobolice, wraz z zamkiem, Janowi Franciszkowi Rutkowskiemu, podstolemu dobrzyńskiemu. Dzierżawę potwierdza zachowany inwentarz z 1700 roku, zgodnie z którym Rutkowski wykorzystywał zamek dla potrzeb mieszkalnych i gospodarczych.
Jeszcze w 1690 roku majątek Bobolice pozostawał w rękach Rutkowskiego, jednakże z powodu znacznego zadłużenia zapisy na nim mają Młodzianowscy, Kozicka, Zalewski, Dawidowicz, Salomonowicz, oraz Kazimierz Męciński, choć w rzeczywistości zamek jest własnością dwóch właścicieli – w połowie Kazimierza Męcińskiego i w połowie Jerzego Chodakowskiego.
Ostatecznie zamek zostaje odebrany spod dzierżawy Rutkowskiego, a część należąca do Chodakowskich, zgodnie z zachowanymi aktami rodowymi z Biblioteki Kórnickiej, została wykupiona przez Kazimierza Józefa Męcińskiego (zm. 1703). Następnie, posiadłość trafiła w ręce jego syna, Wojciecha Męcińskiego (1691–1752), który z kolei pozostawił ją swemu synowi, Adamowi Męcińskiemu (1740–1805).
W 1801 roku, Adam Męciński, jako pierwszy członek swojego rodu, uzyskał dziedziczny tytuł hrabiowski. Gdy zmarł, dobra podzielili między sobą jego synowie – Wojciech, Stanisław i Jan. W dniu 26 marca 1808 roku dokonano ostatecznego podziału majątku. Zgodnie z umową, jedynym właścicielem dóbr rozpościerających się wokół Żarek (w tym Bobolic) miał zostać hrabia Jan Męciński, w zamian za co zobowiązał się zapłacić braciom 1.270.000 złotych.
W dniu 29 maja 1806 roku hrabia Wojciech Męciński (1760–1839) kupuje dobra Bobolice i Niegowa od swojego brata, hrabiego Jana Męcińskiego, za kwotę 700.000 złotych. 17 lutego 1838 roku Wojciech sprzedaje zamek Bobolice Tomaszowi Teofilowi Jarzyńskiemu za kwotę 10.000 ówczesnych złotych. 31 stycznia 1864 roku zamek w Bobolicach, wraz z innymi ziemiami i posiadłościami Feliksa, kupuje Antonina Gadomska z Broniewskich, za łączną sumę 97.500 rubli. W 1867 roku Antonina Gadomska oddała w wieczystą dzierżawę zamek Bobolice wraz z przynależnymi działkami, częścią folwarku i stawem, miejscowym chłopom – Tomaszowi i Mariannie Baryłom.
W okresie dwudziestolecia międzywojennego budowla była dwukrotnie inwentaryzowana – w 1919 roku i 1922 roku. W 1932 roku, na bazie rozporządzenia prezydenta z 6 marca 1928 roku, Kielecki Urząd Wojewódzki uznaje zamek w Bobolicach za zabytek, wpisując przy tym Ignacego Baryłę jako jego właściciela.
W latach 90. XX wieku szeroką uwagę polskich mediów przyciągnęła sprawa sądowa, dotycząca własności zamku w Bobolicach. Przedmiotem sporu było ustalenie praw do zamku, a sąd uznał za wiarygodność dokumentów, kolejnego potomka rodziny Baryłów, która w poprzednim wieku otrzymała zamek z rąk Antoniny Gadomskiej.
W 1996 roku, bracia Jarosław Lasecki i Dariusz Lasecki, nabyli od Wacława Baryły ruiny zamku bobolickiego, z zamiarem zabezpieczenia murów i uratowania przed całkowitą ruiną. Prace badawcze wykazały, że jedynym sposobem uratowania zamku przed permanentną dewastacją będzie odtworzenie jego wyglądu z okresu świetności. W 1999 roku bracia Laseccy ostatecznie zawierają akt notarialny z Markiem Baryłą, synem Wacława Baryły.
W 2001 roku, na zlecenie Jarosława i Dariusza Laseckich, rozpoczęto rekonstrukcję zamku, poprzedzoną szeregiem konsultacji z polskim środowiskiem naukowym. Prace przy odbudowie warowni trwały 10 lat, udostępniając zamek turystom.
Fot. tyt.: Polona.pl
Jeśli podoba się Wam to, co czytacie – wesprzyjcie wirtualną kawą.
