W średniowieczu Szydłowiec był głównym ośrodkiem klucza majątkowego Odrowążów, którzy z czasem przyjęli nazwisko Szydłowieckich. Na przełomie XIV i XV wieku osada otrzymała prawa miejskie. W 1427 roku wzmiankowana jest curia wzniesiona przez Jakuba i Sławka Szydłowieckich, domniemanych protoplastów rodu.
W latach 1470–1480 Stanisław Szydłowiecki, kasztelan żarnowski i radomski, wzniósł murowany zamek złożony z budynku mieszkalnego i oskarpowanej wieży bramnej, połączonych murami obronnymi. Po jego śmierci w 1493, połowę miasta odziedziczył jego młodociany syn Mikołaj. Do około 1505 dobrami szydłowieckimi zarządzał jego starszy brat – Jakub.
Około 1514 roku Mikołaj odkupił od krewnych nich połowę Szydłowca wraz z zamkiem. Wkrótce potem z jego inicjatywy rozpoczęto przebudowę warowni na renesansową rezydencję.
W 1548 roku dobra szydłowieckie wraz z zamkiem, znalazły się rękach Radziwiłłów, którzy początkowo rzadko i krótko bywali w Szydłowcu. W zamku rezydował jedynie ich namiestnik. Nowi właściciele miasta dokonali kolejnej przebudowy i rozbudowy zamku. Szczególne zasługi na tym polu przypadły Mikołajowi Krzysztofowi Radziwiłłowi, który często przebywał w Szydłowcu. Po śmierci Mikołaja prace na zamku od około 1618, kontynuował kanclerz litewski Albrycht Władysław Radziwiłł.
W 1821 roku dobra szydłowieckie wraz z zamkiem nabyła w drodze licytacji Anna Sapieżyna, jednak kilka lat później odsprzedała je rządowi Królestwa Polskiego.
Od lat 30. XIX wieku zamek, który wszedł w skład dóbr rządowych, niszczał. W kolejnych latach był użytkowany na Skład Zbożowy Dzierżawcy Dóbr Rządowych. Podczas powstania styczniowego w zamkowych wnętrzach mieścił się lazaret. W 1863 roku zamek przeszedł pod zarząd Mortiza Engemana, który urządził tu skład piwa. Podczas I wojny światowej, w 1915 roku zdjęto dachówkę, wykorzystaną do pokrycia kościoła farnego.
Po odzyskaniu niepodległości, w 1922 roku zamek został uznany za zabytek, jednak nie uchroniło go to od upadku. Dzierżawiony przez Edmunda Engemana był bliski ruiny. Nieszczelne dachy spowodowały zawalenie się stropów II piętra i uszkodzenie sklepień. Zamek był pozbawiony stolarki, posadzek i podłóg. Jedynie skrzydło zachodnie poddawano bieżącym remontom, które wykorzystywano m.in. na magazyny.
Po przejęciu przez Skarb Państwa, w latach 1933-1938 zamek wydzierżawiono Stowarzyszeniu „Związek Strzelecki” na cele kulturalno-oświatowe. Naprawiono wówczas wiązania dachowe i gzymsy, dachy pokryto dachówką, usunięto gruz.
W latach 1951-1952 zdewastowany zamek został częściowo odbudowany, a następnie poddany gruntownym pracom konserwatorskim. Po zakończeniu prac w jego wnętrzach znalazły swoje miejsce m.in. dom kultury oraz biblioteka publiczna. W 1975 roku otwarto na zamku Muzeum Ludowych Instrumentów Muzycznych.
Fot. tyt.: zbiory Narodowego Archiwum Cyfrowego
Jeśli podoba się Wam to, co czytacie – wesprzyjcie wirtualną kawą.
