Na skraju wysokiej skarpy w ukraińskiej miejscowości Podhorce położona jest wczesnobarokowe założenie obronne wzniesiona w formie tzw. palazzo in fortezza.
Wzmiankowane w XIV wieku Podhorce od 1440 roku (z nadania Władysława Warneńczyka) znajdowały się w rękach Podhoreckich. W 1633 roku miejscowość przeszła w ręce hetmana wielkiego koronnego Stanisława Koniecpolskiego. Na jego zlecenie w latach 1635-1640 wzniesiono rezydencję obronną dla uciech i smacznego odpoczynku po wojskowych trudach i Rzeczypospolitej zabawach, a jej autorami byli Giulliaume le Vasseur de Beauplan i Andrea dell’Aqua
Otoczony fosami zamek został wzniesiony na planie kwadratu z czterema bastionami na rogach z niewielkim dziedzińcem wewnętrznym. Przy północnej stronie dziedzińca usytuowany jest pałac, którego część zachodnia była częścią oficjalną, natomiast wschodnia – prywatną. W pozostałych bokach dziedzińca usytuowane były kazamaty przeznaczone na magazyny oraz mieszkania dla służby i załogi twierdzy. Kazamaty i bastiony zostały przykryte tarasem z balustradami i małymi wieżyczkami w narożach.
W latach 1648 i 1651 zamek w Podhorcach został zaatakowany przez wojska kozackie, jednak bez powodzenia. Aleksander Koniecpolski, syn hetmana Stanisława, naprawił uszkodzenia spowodowane przez oblężenia kozackie oraz rozbudował zamek. Podczas kolejnych najazdów tatarskich i wojen z Turcją warownia podhorecka nie doznała poważniejszych zniszczeń.
W 1682 roku dobra podhoreckie znalazły się w rękach Sobieskich, od których w 1718 roku nabył je Stanisław Rzewuski, hetman wielki koronny. W latach 1752-1766 z inicjatywy Wacława Rzewuskiego na osi fortecy od południa został wzniesiony kościół, który wraz z zamkiem tworzył jednolitą kompozycję przestrzenną. W 1772 roku, po I rozbiorze Polski, Podhorce znalazły się w zaborze austriackim. W 1865 roku dobra podhoreckie wraz z zamkiem przeszły w posiadanie Sanguszków.
Za czasów Rzewuskich i Sanguszów w Podhorcach powstała duża kolekcja malarstwa i militariów, która została ewakuowana podczas I wojny światowej. Najcenniejsza część kolekcji została ewakuowana w 1939 roku i po wielu perypetiach, wraz z ostatnim właścicielem Podhorzec – ks. Romanem Sanguszką, znalazła się w Brazylii.
Po II wojnie światowej władze sowieckie umieściły na zamku szpital i sanatorium. Pożar w 1956 roku doprowadził zabudowania zamkowe do ruiny. W 1997 roku zamek w Podhorcach przejęła Lwowska Galeria Obrazów, jednak z powodu braku środków jego renowacja przebiega bardzo wolno.
Fot. tyt.: zbiory Narodowego Archiwum Cyfrowego
Jeśli podoba się Wam to, co czytacie – wesprzyjcie wirtualną kawą.
